“હીરા ઉદ્યોગ મુશ્કેલીમાં છે” આ શબ્દો છે, અંકુર ડાગા કે જેઓ ઇ-કોમર્સ જ્વેલરી કંપની અંગારાના સ્થાપક અને CEO છે. ઝિમ્નીસ્કી ગ્લોબલ રફ ડાયમંડ પ્રાઈસ ઈન્ડેક્સ અનુસાર આ વર્ષે અતિ મૂલ્યવાન ગણાતા હીરાની કિંમત 5.9% ઘટી ગઈ છે. જેનું કારણ લેબમાં બની રહેલા લેબગ્રોન હીરા છે. ગ્રાહકોની (De Beers Diamond news update) નજરમાં હીરાએ તેની ચમક ગુમાવી છે. અને લગભગ હીરા ઉદ્યોગનું ભવિષ્ય અંધકારમય છે. નિષ્ણાંતો માને છે કે આગામી વર્ષમાં નેચરલ હીરાના ભાવ 15% થી 20% સુધી ઘટી શકે છે છે.
ડાયમંડ જાયન્ટ ડી બીયર્સ (De Beers Diamond news update)- મૂલ્યની દૃષ્ટિએ વિશ્વની સૌથી મોટી હીરા ઉત્પાદક કંપની છે, જેણે “Diamonds are forever હીરા હંમેશા માટે છે” વાક્ય બનાવ્યું હતું, એ કંપની માટે છેલ્લા બે દાયકામાં ગયું વર્ષ સૌથી ખરાબ રહ્યું હતું , તેની પેરેન્ટ કંપની એંગ્લો અમેરિકન દ્વારા તેની હીરાની પેટાકંપનીમાંથી કાઢી નાખવાની અને ડિમર્જ કરવાની યોજનાની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. જેનો 85% હિસ્સો તેની પાસે છે. જો કે એંગ્લો અમેરિકને અને ડી બીયર્સએ ડીમર્જથી શું લાભ થશે તે અંગે જણાવ્યું ન હતું. પરંતુ કંપનીના સીઇઓ ડંકન વેનબ્લાડે આ તમામ તકલીફોનો સ્વીકાર કર્યો હતો.
વેનબ્લાડે પુનઃરચના અંગે જણાવ્યું હતું. કોરોના મહામારીની શરૂઆતથી હીરા ઉદ્યોગમાં ફેરફારો થયા હતા. મહામારી દરમિયાન લોકોએ દુકાન કે પછી શોરૂમ પરથી વસ્તુઓ ખરીદવાનું બંધ કરી ઓનલાઈન ખરીદી કરતા હતા. ઓનલાઈન શોપિંગ કાર્ટ લક્ઝરી વસ્તુઓ ગ્રાહકોને સંતોષ આપતી હતી. જો કે કોરોના મહામારી પછી હીરાની માંગ ઘટી ગઈ છે. જો કે આ અંગે નિષ્ણાંતો જણાવે છે કે હીરા ઉદ્યોગની કટોકટી પાછળનો સૌથી મોટો ગુનેગાર લેબ-ઉગાડવામાં આવેલા હીરાની ઝડપી વૃદ્ધિ છે.
લેબગ્રોન ડાયમંડ, વાસ્તવિક સમસ્યાઓ
કૃત્રિમ અને ચુસ્તપણે નિયંત્રિત ઉચ્ચ દબાણવાળા વાતાવરણમાં બનાવવામાં આવેલ, લેબમાં તૈયાર કરવામાં આવેલા હીરા તેમના ખનન સમકક્ષ કરતાં 60% થી 85% સસ્તા છે. પરંતુ અસલ હીરા શોધી રહેલા લોકો માટે Gen Z તરફ વળે છે. જો કે લેબમાં તૈયાર કરાયેલા હીરા પર્યાવરણ અને મજુર વર્ગની રોજગારી માટેનો એક મોટો પ્રશ્ન છે. જો કે લેબમાં બનાવવામાં આવેલા હીરાનું ઉત્પાદન કરવાની ટેક્નોલોજી 1950ના દાયકાની આસપાસની છે, તે હવે એટલી ઑપ્ટિમાઇઝ થઈ ગઈ છે કે કલાકોમાં જ હીરાનું ઉત્પાદન કરી શકાય છે.
ઉદ્યોગના વિશ્લેષક એદાહન ગોલન મુજબ , કુદરતી હીરાની કિંમત બજારમાંથી ઘટી ગઈ દીધી છે. વિશ્વના સૌથી મોટો હીરા ઉપભોક્તામાં પહેલા સ્થાને અમેરિકા છે, પરંતુ અમેરિકામાં વેચાવા વાળી હીરાની જ્વેલરીમાં 13.5% હીરા લેબમાં તૈયાર કરાયેલા હોય છે. મતલબ કે અમેકામાં જે હીરા વેચાય છે એમાં 13 % જેટલા હીરા લેબના હોય છે. એટલે કે યુ.એસ.માં વેચાતી સગાઈની અડધી રિંગ્સના હીરા આ વર્ષે લેબમાં ઉગાડવામાં આવશે.
ડી બિયર્સ જેવી કંપનીઓ માટે, લેબમાં બનાવાયેલા હીરા અને ઉદ્યોગમાં મંદીને કારણે બિઝનેસને નુકસાન થયું છે. તેની લાઇટબૉક્સ બ્રાન્ડ દ્વારા સિન્થેટિક પત્થરોનું વેચાણ કરવા છતાં, રત્નોની એકંદરે ઘટતી માંગને કારણે કંપનીને ગયા સપ્ટેમ્બરમાં કિંમતોમાં 40% થી વધુ અને વર્ષની શરૂઆતમાં વધારાનો 10% ઘટાડો કરવાની ફરજ પડી હતી.
એંગ્લો અમેરિકન સાથેના તેના બ્રેકઅપ અને સમગ્ર ઉદ્યોગમાં હીરાના ભાવમાં તીવ્ર ઘટાડા બાદ, ડી બીયર્સે એક નવું પગલું ભર્યું છે. કંપની તેના લેબ-ઉગાડવામાં આવેલા હીરાના સાહસને છોડી દેશે અને ખાણકામ કરેલા હીરા પર તેનું ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે, કારણ કે સિન્થેટિક હીરાની જથ્થાબંધ કિંમત લાઇટબૉક્સ દ્વારા ઉત્પાદિત કરતા ઓછી છે.
ડી બીયર્સ તેના લાઇટબોક્સ સ્ટોન્સનું વેચાણ ચાલુ રાખશે, જેનું તેણે છ વર્ષ પહેલા ઉત્પાદન કરવાનું શરૂ કર્યું હતું, જ્યાં સુધી તે લગભગ એક વર્ષમાં ઇન્વેન્ટરી સમાપ્ત ન થાય ત્યાં સુધી. કંપનીના પ્રવક્તાએ ફોર્ચ્યુન જ્વેલરીને જણાવ્યું હતું કે ગ્રાહકો લેબમાં ઉગાડવામાં આવેલા અને કુદરતી હીરા વચ્ચે સ્પષ્ટ તફાવત જુએ છે, જે ભાવનાત્મક ક્ષણો સાથે વધુ સંકળાયેલા છે. રિટેલરો તેમના કૃત્રિમ સમકક્ષો કરતાં કુદરતી હીરાનું વેચાણ કરવા વધુ ઈચ્છુક છે.